De afgelopen dertig jaar heb ik veel van wat de industrie nu als 'heilige graals' opnameapparatuur beschouwt, kunnen verzamelen. Als ik op afstand volg, neem ik een aantal van deze stukken mee. Een favoriet paar AKG C12's of Neumann U67's voor het vastleggen van snaren of een piano. Een rack van 1073's voor drums of een 660 compressor voor zang.

Soms kies ik dingen die ik al een tijdje niet heb gebruikt om de boel op te schudden, of vraagt een artiest om iets dat we samen tijdens een vorige sessie hebben gebruikt. We kunnen grappig (bijna bijgelovig) zijn als het gaat om het opnameproces. Als je het gevoel hebt dat een bepaalde microfoon of signaalketen een beetje magie aan een nummer heeft bijgedragen, ga je er vaak naar terug in de hoop dat het een optreden weer naar een hoger niveau tilt. Het hoeft niet duur te zijn, het moet gewoon inspirerend zijn. Een koffer vol oude gitaarpedalen of versleten synths kan echt helpen om iets speciaals, onverwachts en sonisch unieks te creëren. Het zijn slechts hulpmiddelen, maar ze kunnen ook als creatief speelgoed fungeren als ze in de juiste handen zijn.

De gemee deler van de uitrusting die ik meeneem is dat deze altijd analoog is en altijd behoorlijk oud. Het afgelopen jaar is er echter iets vreemds en voorheen onvoorstelbaars gebeurd. Een bescheiden zwarte doos uit Duitsland vond zijn weg naar mijn reizende circus van retro-opnametools en begon al snel dingen te veranderen. En iedereen die ooit met mij heeft gewerkt, weet dat ik verandering niet omarm! Ten eerste is het niet oud, noch analoog, en het is geen instrument of signaalprocessor. Verwerkt in feite geen audio en legt helemaal geen geluid vast. Het is een klok. Om precies te zijn is het een MUTEC REF10 SE120 referentiemasterklok. En het is een openbaring geweest. Nee, laat me dat anders formuleren. Het is een totale revolutie geweest! Het lijkt in eerste instantie misschien vreemd of overdreven om zoiets utilitairs en (in theorie) alledaags als een hoofdklok in een andere commerciële studio te brengen. De MUTEC is zeker niet wat je je zou voorstellen als je het hebt over het vastleggen of creëren van een coole sfeer. Maar er zit een duidelijke en weloverwogen logica achter, die voor mij heel logisch is.

Er zal natuurlijk al een studioklok van een bepaalde aard zijn die de orde handhaaft binnen de digitale universums van converters en interfaces. Maar door de jaren heen heb ik geleerd dat niet iedereen evenveel aandacht besteedt aan zijn klokkeuzes als aan zijn monitoren of microfooncollecties. Het is gemakkelijk om indruk te maken op potentiële klanten met de schok en het ontzag van een grootformaat Neve- of SSL-console en racks met felbegeerde buitenboordmotoren. Maar er wordt vaak bezuinigd als het gaat om de minder "gevierde" studio-aankopen die weggestopt in de machinekamer staan. En ik ontwikkelde een 'slechte klok is gelijk aan een slechte studio'-rationaliteit die mij door de jaren heen van menig rampboeking heeft gered. Soms zijn de dingen die je niet ziet de belangrijkste dingen van allemaal. En een goede klok kan zoveel doen om je opnames te verbeteren door te doen wat zo weinig lijkt. Een geweldige klok kan echter zowel van gedachten veranderen als je in één keer versteld doen staan! Ik begrijp de economische aspecten en het gemak van het gebruik van interne klokken, maar het is nooit iets geweest dat bij mij resoneerde.

Ik hou van dingen die één ding doen en dat ding heel goed doen. Terug in mijn hoofdcontrolekamer wordt een sessie altijd geklokt met de REF10 SE120, dus waarom zou je niet dezelfde klok gebruiken tijdens elke fase van het opname- en mixproces. Het is niet alleen dat het een ijzersterke digitale basis oplevert die accuraat en bruikbaar blijft gedurende de uren/dagen/weken van de komende sessies. Dat doet het natuurlijk, maar dat is op zichzelf geen goede reden om de bestaande opzet van een studio te vervangen. Wat het doet dat geen enkele andere klok die ik heb gehoord doet, is een rijker/voller/dieper/strakker en meer gefocust geluidsveld leveren dat mij zowel inspireert als mij verbindt met het proces van het opnemen van muziek op een manier die zo lonend aanvoelt. Wat ik hoor, inspireert mij om harder te werken en te proberen beter werk af te leveren. Ik hoor dingen helderder en mik daardoor iets hoger. Ik krijg verdachte termen als '3D' en 'expansief' als iemand professionele audioapparatuur beschrijft of beoordeelt, omdat het vage termen zijn die sterk afhankelijk zijn van persoonlijke voorkeur. En toch zijn dat precies het soort woorden dat in me opkomt als ik probeer te beschrijven wat ik de REF10 SE120 te horen krijg. Ik moet nog een systeem horen waar ik niet meteen de voorkeur aan geef als de MUTEC als hoofdklok wordt gebruikt. Ik hoor het verschil meteen. Het lijkt bijna op het afspelen van een 2tr-tape in plaats van een DAW. Niet tape als toegepast effect, maar op de manier waarop alles glorieuzer en vol potentieel aanvoelt, afgespeeld vanaf een goed onderhouden deck. Het is IMAX vergeleken met Betamax. Dingen zingen gewoon. Converters kunnen beter converteren wat ik hoor. Van de vloer in de woonkamer naar de monitoren en vervolgens naar mijn oren. Er is plotseling een helderheid en diepte die vaak ontbreekt bij digitale afspeelsystemen.

Ik heb geen interesse in abstracte begrippen als 'nauwkeurigheid' of in het debatteren over de verdiensten van klokken op een datagestuurd niveau. Ik begrijp dat het vergelijken van cijfers voor sommige mensen belangrijk is, maar ik vind het gewoon belangrijk dat dingen 'beter' klinken en dat voordeel vervolgens benutten om 'betere' platen te maken.

En dat is wat ik hier doe. Ik probeer niemand te imponeren of te "bekeren" (woordspeling bedoeld). Ik zoek gewoon een voorsprong. Soms zijn de clichés echt waar. Ik vind de verbeteringen hier niet subtiel of subjectief. Ik vind ze overduidelijk. Nee. Ik vind ze heerlijk duidelijk. Ja, het is een centimeterspel. Maar het zijn centimeters die voor mij heel belangrijk zijn. Naarmate ik ouder werd, ben ik in de studio eenvoud steeds meer gaan waarderen. Ik heb meer tijd besteed dan ik me kan herinneren, het vergelijken van klokken en ik ben nooit van plan dat nog een keer te doen.

Tijd is altijd geld en daarom is het doel om zo snel mogelijk muziek in de hoogste resolutie vast te leggen. En dat dat proces elke keer dat we terugkomen bij een sessie wordt herhaald. De REF10 SE120 zorgt ervoor dat er geen ongewenste of onverwachte variabelen zijn en het is moeilijk uit te drukken hoe belangrijk dat voor mij is. Dit zal niet voor iedereen logisch zijn en dat is oké. We hebben allemaal verschillende budgetten en verschillende einddoelen voor het werk dat we doen.

Ik schrijf dit op de terugweg van een sessie laat op een vrijdagavond voordat ik komende zondag weer op pad ga voor een nieuwe week van tracking. Mijn REF10 SE120 zit in een flightcase, samen met een set BNC-kabels, wachtend om weer in gebruik te worden genomen en stabiliteit in mijn wereld te brengen. Ik neem nog steeds sessiespecifieke analoge uitrusting mee en stel me voor dat ik dat altijd zal blijven doen. Maar "brengen we de Mutec mee?" is niet iets dat ter discussie staat.

Sean Tuohy

PS: Zoals veel studio-eigenaren heb ik ervan genoten om de compressoren, EQ's en voorversterkers te kopen die ik in tijdschriften en in de legendarische studio's waarin ik heb gewerkt heb gezien. Ze zijn door de jaren heen gestaag in prijs gestegen, dus het is ook een redelijk goede financiële beslissing geweest. Een hulpmiddel voor vandaag en een aanwinst voor de toekomst. Ik denk heel anders over digitale apparatuur. Afgezien van Lexicon 244/480L reverbs en PCM-vertragingen uit de jaren 80 is er niet veel waardebehoud en voelt digitaal vaak als een noodzakelijk kwaad. Je weet dat je het nodig hebt, maar je weet ook dat het over tien jaar niets waard is en dat het al lang daarvoor vervangen moet worden. De REF10 SE120 voelt echter aan als een investering in vandaag en in het hier en nu en als zodanig is het moeilijk om hem niet als een moderne klassieker te beschouwen.